Vrouwenemancipatie
Samenstelling en organisatie: Agnes van Steen
Op de laatste diesviering (oktober 2010) van de Historische Vereniging Oud Leiden kreeg Agnes samen met Cor Smit de 2-jaarlijkse Oud Leiden Prijs. Ze kreeg die voor haar artikel over Aletta Lorentz-Kaiser en de vrouwenbeweging in Leiden, waarover ze 20 februari vertelt.
Programma
13 februari: ‘Kleren maken van de vrouw een man – althans in 1600’
Door Geeske Kruseman
Vrouwen van nu hebben gelijke kansen als mannen en dat is in de wet vastgelegd. Dat was vroeger wel anders. Wilde een vrouw rond 1600 een typisch mannenberoep uitoefenen zoals soldaat of matroos, dan zat er voor een vrouw niets anders op dan zich te hullen in mannenkleren.
Geeske Kruseman vertelt niet alleen over deze vrouwelijke travestie, maar beeldt het ook uit door zichzelf van vrouw tot man te transformeren. Wat betreft de kleding dan.
› Bekijk het fotoalbum (volgt)
20 februari: ‘Aletta Lorentz-Kaiser en Leidse vrouwenbeweging rond 1900’
Door Agnes van Steen
Agnes gaat in op de vrouwenbeweging in Leiden rond 1900. De strijd om het vrouwenkiesrecht die toen centraal stond, werd ook in Leiden gestreden. Aletta Lorentz-Kaiser, de vrouw van de wereldberoemde natuurkundige H.A. Lorentz, speelde hierin een belangrijke rol.
Zij probeerde samen met andere vrouwen zoveel mogelijk Leidse professoren – toen nog alleen mannen – over te halen de goede zaak te steunen. Deze Leidse Aletta zette zich ook in op andere terreinen om de positie van vrouwen te verbeteren.
Net als andere vrouwen van hoogleraren, zoals Marie Kluijver-Honigh. Zij was jarenlang voorzitter van de Leidse afdeling van de ‘Algemeene Nederlandsche Vrouwenvereeniging Tesselschade’. Deze vereniging wilde vrouwen uit betere kringen een inkomen verschaffen. Deze vrouwen maakten handwerk (brei-, naai-, haak- en borduurwerk). Door dit te verkopen, moesten ze financieel onafhankelijk worden.
Tesselschade fuseerde na de Tweede Wereldoorlog met een andere vrouwenvereniging met eenzelfde doel: ‘Arbeid Adelt’. De gefuseerde vereniging Tesselschade-Arbeid Adelt bestaat nog steeds en verzorgt een tentoonstelling tijdens de winterlezingen.
27 februari: ‘Nelly Cohen Stuart (1881-1964), oprichtster van de VVSL en pionier in Indië’
Door Liesbeth Hesselink
Liesbeth Hesselink brengt ons in Nederlands-Indië. Nelly Stuart Cohen was in 1900 één van de oprichtsters van de Vereeniging voor Vrouwelijke Studenten te Leiden (VVSL). Ze verrichtte pioniersarbeid voor de opleiding van Indonesische verpleegsters.
Nelly was in Indië geboren. Na haar medicijnenstudie in Leiden keerde ze terug, samen met haar echtgenoot Zadok Stokvis.
6 maart: ‘Feministen en Multatuli. Tegen bijbelse voorschriften en christelijke zeden’
Door Myriam Everard
Myriam vertelt over de ideeën van de eerste feministen, zoals Wilhelmina Drucker (zie foto). Zij was de oprichtster van de ‘Vrije Vrouwen Vereeniging’. Deze feministen bleken beïnvloed te zijn door de ideeën van Multatuli.
Een aantal feministen kwam uit Leiden, zoals Wilhelmina van Itallie-van Embden en Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck.
13 maart: ‘Vrije vrouwen? De sociale en economische postie van vrouwen in de Republiek (ca. 1580-1797)’
Door Elise van Nederveen Meerkerk
Hoe vrij waren de vrouwen in de Republiek in de 17e en 18e eeuw? Hierover gaat de slotlezing. Elise gaat na of het beeld dat buitenlandse reizigers van Nederlandse vrouwen schetsen, reëel is. Dat beeld kan variëren van deugdzame huisvrouw tot juist erg ondernemend.
Feit is dat getrouwde vrouwen toen handelingsonbekwaam waren. Belemmerde dat ze ook in hun ondernemingszin? Kom naar de lezing voor het antwoord!
In de pers
» Leidsch Dagblad – februari 2011