De crises in de Leidse geschiedenis
De oorspronkelijke Griekse betekenis van crisis is ‘moment van de waarheid’, waarop men een beslissing moet nemen die grote invloed heeft op de toekomst. Volgens velen brengt 2010 zo’n beslissend moment. Het is daarom leerzaam en bemoedigend om na te gaan hoe Leiden in andere tijden crises doorstond.
Lezingen
24 januari – ‘Het Leidse armenrapport van 1577’
Door Rudi van Maanen
Jan van Hout presenteerde in 1577 het armenrapport aan de vroedschap. Dit rapport bood een integraal pakket aan maatregelen voor een nieuw sociaal beleid, dat de stad uit een diepe sociaal-economische en politieke crisis moest helpen.
Leiden heeft ook daarna nog velerlei crises doorgemaakt. Niet alleen van economische, maar ook van sociale, godsdienstige en politieke aard.
31 januari – ‘De Pilgrims en de koning’
Door Jeremy Bangs
Jeremy Bangs is oprichter en beheerder van het Pilgrim Museum. Hij voert zijn toehoorders terug naar de periode 1609-1620, het 12-jarige bestand in de oorlog met Spanje, maar vooral ook van binnenlandse godsdiensttwisten en politieke crisis.
Bangs spreekt over de Engelse en Nederlandse separatisten (mensen die zich van de kerk afscheidden) en de invloed die Engelse koning Jacobus I had op de synode van Dordrecht. Verder behandelt hij de onderdrukking van de Pilgrims als uitgevers.
7 februari – ‘Economische crises in de Leidse geschiedenis’
Door Cor Smit
Cor Smit verkent de invloeden van structuur en conjunctuur op het economische leven in Leiden. Hij behandelt de structurele crises als gevolg van een stagnerende stedelijke economie en verschuivingen in de internationale verhoudingen in het begin van de 16e en de 18e eeuw.
In de 19e eeuw werden crises vooral veroorzaakt door internationale conjunctuurwisselingen.
14 februari – ‘Strijd om de armenzorg, 1848-1853’
Door Herman Amptmeijer
Herman Amptmeijer beschrijft de strijd om de armenzorg (de kwestie Huiszittenhuis) tussen gemeenteraad en diaconie, de bestuurlijke crisis halverwege de 19e eeuw. Deze crisis zou nog tientallen jaren de politieke verhoudingen in Leiden belasten.
21 februari – ‘Rinus van der Lubbe tussen Leiden en Leipzig’
Door Kees Walle
Kees Walle schetst een beeld van Marinus van der Lubbe tegen de achtergrond van de grote crisis van de jaren dertig van de 20e eeuw.
Marinus van der Lubbe, die onder meer op de Uiterstegracht woonde, werd in deze crisisjaren regelmatig gesignaleerd voor de poort van de conservenfabriek Tieleman en Dros aan de Middelstegracht. Daar probeerde hij arbeiders en werklozen tot actie aan te zetten.
Van der Lubbe werd internationaal bekend als brandstichter van de Rijksdag in Berlijn op 27 februari 1933. Deze daad had grote politieke gevolgen. Het markeerde het begin van de naziterreur die hij en vele anderen met hun leven zouden bekopen.
In de pers
» Witte Weekblad – woensdag 20 januari 2010
» Leids Nieuwsblad – vrijdag 22 januari 2010